Wie moet er straks als eerste in aanmerking komen voor het coronavaccin? Onderzoek in het LISS panel laat zien dat de Nederlandse bevolking vooral verschil wil maken tussen mensen die zich wel of juist niet aan de coronamaatregelen houden. Ook het hebben van een gezond gewicht zou voorrang moeten geven tot het krijgen van een vaccin. Leeftijd en cruciale beroepen, factoren die vaak in de media terugkomen, blijken niet belangrijk.

Politiek draagvlak
Met inmiddels enkele werkbare vaccins in het vooruitzicht* is de vraag wie er als eerste een vaccin toegediend moet krijgen. Een politieke beslissing die publiek draagvlak nodig heeft. Debatten daarover hebben zich vooralsnog beperkt tot de medische ethiek. Om legitimiteit te krijgen is de stem van de bevolking van belang. Tilburgse onderzoekers hebben daarom aan LISS panelleden (representatief voor de Nederlandse bevolking) telkens twee fictieve personen laten zien, die verschillen in leeftijd, gewicht (BMI), (voormalig) beroep en het opvolgen van de coronamaatregelen. De panelleden konden aangeven wie van deze twee personen voorrang verdient op het krijgen van een vaccin.

Gezond BMI
Weinig verrassend is de bevinding dat het overtreden van de coronamaatregelen (door bijvoorbeeld op vakantie te gaan naar een risicogebied) wordt afgestraft: bijna twee derde vindt dat mensen die zich niet aan de maatregelen houden achteraan moeten aansluiten voor een vaccin. Iets meer dan de helft van de panelleden vindt dat een gezond BMI meer recht geeft op een vaccin.

Jong geeft oud voorrang en vice versa
Twee veel bediscussieerde factoren - leeftijd en cruciale beroepen - doen er minder toe. Vooral de ‘actieve leeftijdsgroep’ wordt versneld een vaccin gegund, terwijl jongeren en ouderen minder voorrang wordt gegund. Interessant is de bevinding dat jongeren vaak ouderen de voorrang willen geven, en oudere deelnemers eerder jongeren voorrang gunnen. De cruciale beroepen worden, ondanks dat zij nu voorrang krijgen in de teststraten, niet op de eerste plaats gezet: verplegers of onderwijzers wordt niet sneller een vaccin gegund dan een administratief medewerker of een werkloze.

Beleid
Deze resultaten lijken een meevaller als het gaat om draagvlak voor beleid. ‘Objectieve’ factoren als leeftijd en vitale beroepen blijken minder belangrijk, zodat de besluitvorming zich kan laten leiden door medisch-ethische richtlijnen. Het achteraan zetten van mensen die coronamaatregelen negeren, zal trouwens wel een onhaalbare voorwaarde zijn. Loting van de overige vaccins zou - na vaccinatie van groepen met prioriteit - weleens op een groter draagvlak kunnen rekenen.

*Dataverzameling
De vragenlijst, waaraan 1461 LISS panelleden hebben meegedaan, werd afgenomen in oktober, voordat bekend werd dat het Pfizer- en Moderna-vaccins veelbelovende resultaten laten zien.

Bron: De tekst uit bovenstaand stuk is overgenomen van het persbericht op de website van Tilburg University en hier en daar vereenvoudigd weergegeven.