Een beetje laat in het jaar, maar misschien vindt u het nog leuk om iets te lezen over het Nationaal Vrijheidsonderzoek dat begin dit jaar (februari) is afgenomen in het LISS panel. De vragen over de Nationale Herdenking en Bevrijdingsdag gingen over 4 en 5 mei 2020. Een groep LISS panelleden wordt ook de komende jaren gevolgd. Zij krijgen voor een deel steeds dezelfde vragen over 4 en 5 mei, maar er komen ook wisselende thema’s aan bod.

Het Nationaal Comité 4 en 5 mei doet in het Nationaal Vrijheidsonderzoek jaarlijks onderzoek naar het draagvlak voor de Dodenherdenking en Bevrijdingsdag onder de Nederlandse bevolking. In het onderzoek van begin dit jaar werd daarnaast speciale aandacht geschonken aan de kennis van en interesse van Nederlanders in de Tweede Wereldoorlog, en het gevoel van saamhorigheid en verbondenheid dat Nederlanders ervaren. Allereerst omdat Nederland 75 jaar bevrijd was. Daarnaast zorgde de uitbraak van het coronavirus en de daaruit voortvloeiende maatregelen dat het dagelijks leven in Nederland ingrijpend veranderde. Ook 4 en 5 mei verliepen daardoor anders dan normaal.

Draagvlak 4 en 5 mei
Zowel de Dodenherdenking als Bevrijdingsdag worden door het grootste deel van de Nederlandse bevolking belangrijk of heel belangrijk gevonden. Maar liefst 85% van de Nederlanders geeft aan de Herdenking (heel) belangrijk te vinden. Als het gaat om Bevrijdingsdag is dat 79%. Vergeleken met vorig jaar is er een kleine afname in het belang dat men hecht aan beide dagen. De Herdenking en Bevrijdingsdag worden belangrijk gevonden vanwege de volgende redenen: men is van mening dat het belangrijk is om stil te staan bij de vrijheid en degenen die daarvoor hun leven hebben gegeven; omdat het een gevoel van saamhorigheid geeft; en omdat het belangrijk is te realiseren dat zoiets als de Tweede Wereldoorlog niet meer zou mogen plaatsvinden.

De Tweede Wereldoorlog
Een meerderheid van de Nederlanders heeft een bepaalde mate van interesse in de Tweede Wereldoorlog (59%) of staat neutraal tegenover dit onderwerp (34%). De interesse van de meeste mensen is aangewakkerd door het kijken van films of documentaires over de oorlog. Ruim een kwart zegt geen tot weinig kennis te hebben over de Tweede Wereldoorlog. Universitair opgeleiden weten volgens eigen zeggen over het algemeen meer over de oorlog dan lager opgeleiden. De eerste generatie met een niet-westerse migratieachtergrond heeft over het algemeen de minste kennis over deze oorlog. De kennis die men heeft is voornamelijk afkomstig van films en documentaires, school of boeken.

De meeste Nederlanders vinden dat we kunnen leren van de gebeurtenissen die tijdens de Tweede Wereldoorlog plaatsvonden. Een kleine groep van Nederlanders (5%) is bang dat er de komende vijf jaar een oorlog uitbreekt waar Nederland bij betrokken raakt. De angst dat er oorlog uitbreekt en hierbij mensen betrokken zijn met wie men een band voelt, is iets groter. Mensen die vrienden of kennissen hebben die oorlog hebben meegemaakt, zijn over het algemeen iets banger voor een dergelijke oorlog.

Bron: Nationaal Vrijheidsonderzoek 2021

Saamhorigheid en verbondenheid
Van alle voorgelegde situaties, voelt men zich het meest verbonden met andere Nederlanders tijdens de Nationale Herdenking en Bevrijdingsdag. Daarna volgen sportwedstrijden, Koningsdag en de herdenking van een ramp.

Bron: Nationaal Vrijheidsonderzoek 2021

Meer lezen? Kijk op de website van het Nationaal Comité 4 en 5 mei of download de publicatie hier.