Het is bekend dat mensen met een migratieachtergrond en/of van kleur te maken kunnen krijgen met discriminatie bij het zoeken van werk én op de werkvloer zelf. Maar hoe zit het met andere barrières (naast discriminatie) die zij op de werkvloer ervaren? En hoe is dit in vergelijking met werknemers zonder migratieachtergrond? Werkenden met een migratieachtergrond/van kleur ervaren meer barrières, zo blijkt uit nieuw onderzoek van het Kennisplatform Inclusief Samenleven (KIS).
Enquêtes en diepte-interviews
Het KISS heeft twee enquêtes uitgezet. Een gedeelte van de respondenten komt uit het LISS panel en een gedeelte via een enquête uitgezet door KIS zelf. De enquêtes zijn in totaal door 604 personen, met en zonder migratieachtergrond, ingevuld.
Ook zijn er diepte-interviews gehouden met werkenden met een migratieachtergrond. De deelnemers aan de interviews zijn ook geselecteerd via de eigen enquête van KIS en via het LISS panel. Voor de interviews zijn werkenden met een migratieachtergrond, waaronder ondernemers, zzp’ers en personen die in loondienst werken en die barrière(s) op de arbeidsmarkt ervaren, geselecteerd.
Zij gaven aan meer discriminatie en grensoverschrijdend gedrag mee te maken, en juist minder sociale veiligheid te beleven, dan personen zonder migratieachtergrond. Zo gaven werknemers met een migratieachtergrond/van kleur aan racistische opmerkingen te horen te krijgen. Ook ervaren ze dat ze minder cursussen en andere ontwikkelmogelijkheden aangeboden krijgen, en vinden ze minder aansluiting bij informele bijeenkomsten. Daarnaast ervaren geïnterviewden dat ze extra bewijs moeten leveren dat zij voldoen, en dat witte collega’s relatief gezien meer kansen krijgen (bijvoorbeeld bij promotie).
Gevolgen
Deze barrières leiden tot verminderde werktevredenheid van werkenden met een migratieachtergrond/van kleur. Daarnaast heeft het een negatieve invloed op hun welbevinden, hun motivatie en hun vertrouwen in de samenleving. Ook hebben de ervaren barrières invloed op de vervolgstappen in hun carrière. De relatie met de leidinggevende lijkt hierin bepalend. Meerdere geïnterviewde werknemers met een migratieachtergrond/van kleur geven aan dat zij in hun doorstroom- en promotiekansen zijn beperkt. Zij ervaren dat er met twee maten wordt gemeten, en dat zij twee keer zo hard moeten werken om hogerop te komen.
Aanbevelingen
De resultaten van het onderzoek geven aan dat de arbeidsmarkt niet voor iedereen gelijk is. In het rapport worden aanbevelingen gedaan om dit aan te pakken:
- Verminder de barrières die werknemers met een migratieachtergrond en/of van kleur tegenkomen. Dit is nogal een opgave, vanwege de vele verschillende plekken waar mensen werken. Gelukkig is hierover veel kennis voorhanden, hebben organisaties hier aandacht voor en wordt eveneens door gemeenten beleid opgezet om dit te versterken. Dit kan echter intensiever en meer bindend. Een goed inclusiebeleid per organisatie is nodig, met aandacht voor klachtenprocedures, de sociale bedrijfscultuur en draagvlak voor verbetering bij het management. Zo is het belangrijk dat zowel de processen voor werving- en selectie als voor doorstroom geobjectiveerd worden.
- Kijk kritisch naar de rol van leidinggevenden. De onderzoekers zien een cruciale rol voor hen. Werkenden met een migratieachtergrond/van kleur ervaren dat leidinggevenden hen helpen om barrières te overkomen, maar ook dat leidinggevenden soms (on)bewust barrières opwerpen en te weinig oog hebben voor de barrières die medewerkers met een migratieachtergrond/van kleur kunnen ervaren. Cruciaal is daarom het profiel en takenpakket van de leidinggevenden te bezien.
- Versterk de positie van werkenden met een migratieachtergrond en/of van kleur. Faciliteer hen in ontwikkelmogelijkheden, signaleer actiever mogelijke barrières voor medewerkers met een migratieachtergrond en/of van kleur en bied daarbij ondersteuning aan. Stel hiervoor kennis en middelen beschikbaar binnen de organisatie.
Het onderzoek is een vervolg op een eerdere verkenning, waarin de barrières voor mensen met een migratieachtergrond in kaart zijn gebracht.
Bron: website Kennisplatform Inclusief Samenleven, 19 september 2024. Meer weten? Download de publicatie “Barrières op de werkvloer” (2024), door M. van de Gevel, R. van Rhemen, R. Yohannes, D. Yassine, S. de Winter-Koçak, en H. Felten, ISBN 978-94-6409-333-9.
