De coronapandemie heeft grote invloed op ons dagelijks leven, waaronder onze sociale contacten. Mensen moeten afstand houden, mogen minder met groepen bij elkaar komen, evenementen zijn afgelast en het aantal bezoekers dat men thuis mag ontvangen hangt sterk samen met het aantal besmettingen en de druk op de ziekenhuizen.
Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) heeft gebruik gemaakt van LISS data om na te gaan wat de belangrijkste sociale gevolgen van de maatregelen waren.
Tevredenheid met sociale contacten
Opvallend is dat de tevredenheid met de sociale contacten eind 2020 maar iets lager was dan in voorgaande jaren (gemiddeld een 7,1 en normaal gesproken tussen de 7,2 en de 7,3). Meer mensen deelden een onvoldoende uit, maar ook gaven meer mensen een 10. Een mogelijke verklaring voor dat laatste is dat mensen zich nu nog beter realiseren welke contacten waardevol zijn.
Hoe vaak men familie ziet is (in juli 2020 en oktober 2020) nauwelijks anders dan in andere jaren, maar dat geldt niet voor 70-plussers: zij zagen minder vaak familie dan voorheen, en hadden sowieso al minder contacten met familie dan anderen. De contacten met vrienden zijn wel veranderd: mensen zien hun vrienden minder vaak sinds corona. Wat daarbij vooral opvalt is de sterke afname (van 26% naar 18%) van het aandeel jong volwassenen die hun vrienden minstens één keer per week zien.
a Gevraagd is: ‘Hoe vaak brengt u een avond door met vrienden (van buiten uw buurt)?’
Bron: CentERdata (LISS’19-’20) SCP-bewerking
Tegenover de afname van de persoonlijke ontmoetingen staat een toename in digitale ontmoetingen. Men besteedde gemiddeld in 2020 drie kwartier meer per week aan digitale contacten dan in 2019. Ouderen en laagopgeleiden gebruiken digitale hulpmiddelen voor sociale contacten minder dan jongvolwassenen en hoogopgeleiden.
Gemis
Als we aan mensen vragen wat zij vooral missen sinds corona, dan mist meer dan de helft, vrouwen vaker dan mannen, (erg) het aanraken van mensen buiten hun huishouden. Denk aan vrienden, volwassen kinderen of bejaarde ouders: even die knuffel of die arm om iemand heen. Maar ook kleine bijeenkomsten (zoals verjaardagen, koffieafspraken) worden door ruim de helft erg gemist. Hoe jonger, hoe vaker men dit (erg) mist. Ruim vier op de tien missen ‘spontaan anderen zien’ en ‘mensen in het echt ontmoeten’ erg en ruim een derde het bijwonen van grote evenementen.
Bron: SCP (MEC 2020-oktober)
Naast gemis noemen mensen ook positieve gevolgen van corona, zoals meer rust in de agenda en in het hoofd, en het weer meer waarderen van bepaalde sociale contacten.
Geschreven door Mirjam de Klerk en Peteke Feijten (SCP). Meer weten? Lees dan de SCP publicatie Een jaar met corona. Ontwikkelingen in de maatschappelijke gevolgen van corona.
