Het percentage volwassenen met milde tot ernstige angst- en depressieve symptomen was tijdens de corona uitbraak in maart 2020 even hoog als in november 2019 (circa 17%), vier maanden vóór de uitbraak. Dat geldt ook voor het percentage mensen met weinig of geen emotionele sociale steun vanuit de eigen omgeving. Maar specifieke groepen zoals werkzoekenden en studenten hadden, anders dan in 2019, vaker ernstige angst- en depressieve symptomen dan werkenden. Eenzelfde patroon deed zich voor bij mensen met hartproblemen. Dit blijkt uit een onderzoek onder ongeveer 4000 LISS panelleden, uitgevoerd door CentERdata, Fonds Slachtofferhulp, NIVEL en Tilburg University (NETHLAB). De metingen vonden plaats in november 2018, maart en november 2019 en maart 2020.
Om seizoensinvloeden uit te sluiten zijn de patronen in de periode november 2018 – maart 2019 vergeleken met de periode november 2019 – maart 2020. Mensen die in november 2019 angst- en depressieve symptomen en longproblemen hadden, kampen in maart 2020 vaker met angst- en depressieve symptomen en longproblemen dan anderen. Dit patroon was er ook in de periode november 2018 – maart 2019. Voor werkzoekenden, studenten en degenen die voor het huishouden zorgen ligt het anders. Die hadden in maart 2020 belangrijk vaker angst- en depressieve symptomen dan werkenden (respectievelijk 33%, 30% en 20%, versus 14.5%), en dat was niet het geval in maart 2019.
Emotionele steun
In vergelijking met maart 2019, ervaren mensen in maart 2020 even veel of even weinig emotionele steun van anderen. Maar mensen die voor het huishouden zorgen ervaren, anders dan in maart 2019, in maart 2020 vaker een gebrek aan emotionele steun dan werkenden (26% versus 18%). Dat geldt ook voor mensen met hartproblemen en diabetes: ook zij kampen in maart 2020, anders dan in maart 2019, iets vaker met een gebrek aan emotionele steun.
Vergelijking met Verenigde Staten en Verenigd Koninkrijk
De resultaten wijken zeer sterk af van een soortgelijk onderzoek in de Verenigde Staten. De kans dat mensen zouden voldoen aan de criteria voor een angst- en/of depressieve stoornis in april-mei 2020 is in de Verenigde Staten meer dan verdrievoudigd ten opzichte van 2019. De resultaten wijken ook af van een soortgelijk onderzoek in het Verenigd Koninkrijk. Daar nam het percentage mensen met psychische klachten toe van 19% in 2018-2019 naar 27% in april 2020. De enorme verschillen tussen Nederland en, vooral, de Verenigde Staten hebben mogelijk deels te maken met verschillen in het gevoerde beleid ten aanzien van de pandemie en de verschillen in het sociale zekerheidsstelsel en het gezondheidszorgstelsel.
Het onderzoek is uitgevoerd als onderdeel van een groot meerjarige studie getiteld VICTIMS (Victims in Modern Society) van het Fonds Slachtofferhulp.
P.G. van der Velden, C. Contino, M. Das, P. van Loon en M. Bosmans (2020), Anxiety and depression symptoms, and lack of emotional support among the general Dutch population before and during the COVID-19 pandemic. A prospective national study on prevalence and risk factors, Journal of Affective Disorders.
