Het overheidsbeleid is erop gericht om ouderen langer te laten werken. De belangrijkste maatregel is het verhogen van de AOW-leeftijd. Maar niet iedereen is bereid of in staat om voltijds te werken tot de hogere wettelijke pensioenleeftijd. Kan gedeeltelijke pensionering de oplossing zijn? Er is onderzocht hoe beslissingen veranderen om met pensioen te gaan, deeltijds te werken of voltijds te werken, wanneer de wettelijke pensioenleeftijd wordt verhoogd, wanneer verschillende gedeeltelijke pensioenmogelijkheden worden ingevoerd en wanneer gedeeltelijke pensionering wordt gesubsidieerd met een hoger loon of een volgens de rekenregels meer dan eerlijke pensioenopbouw.
De belangrijkste bevindingen uit het onderzoek zijn:
- Een hogere AOW-leeftijd maakt vervroegd pensioen aantrekkelijker en maakt uittreden minder aantrekkelijk, terwijl ongeacht de AOW-leeftijd ongeveer één op de drie personen de voorkeur geeft aan gedeeltelijke pensionering.
- Als mensen niet de mogelijkheid hebben om gedeeltelijk met pensioen te gaan, geven ze er vaker de voorkeur aan om volledig met pensioen te gaan in plaats van voltijds te blijven werken. Daarom heeft het stimuleren van gedeeltelijke pensionering het potentieel om het totale arbeidsaanbod te vergroten.
- Gedeeltelijke pensionering wordt aantrekkelijker dan volledige pensionering als het loon tijdens gedeeltelijke pensionering hoger is of als uitstel van pensionering wordt beloond met hogere pensioenopbouw.
Figuur: Het aandeel werknemers dat minder uren wil werken is sinds de verhoging van de AOW-leeftijd in 2023 toegenomen onder 65-plussers.
Belangrijkste punten voor de pensioensector zijn:
- Mensen die aangeven gedeeltelijk met pensioen te willen gaan, krijgen te maken met informatie- en arbeidsmarktfricties. Maar het invoeren of vergemakkelijken van deeltijdpensioen heeft het potentieel om de arbeidsparticipatie en het totale arbeidsaanbod te verhogen, vooral wanneer de wettelijke pensioenleeftijd wordt verhoogd.
- Gesubsidieerde deelpensioneringsregelingen, zoals het Generatiepact, worden ingevoerd in cao’s. Oudere werknemers vinden deze regelingen aantrekkelijker dan de actuarieel billijke gedeeltelijke pensioenregelingen die al beschikbaar zijn bij bedrijfspensioenfondsen.
- Gedeeltelijke pensionering wordt veel minder populair als dit samen gaat met een verlaagd loon.
Bron: Netspar one-pager Kan gedeeltelijke pensionering helpen om het arbeidsaanbod te vergroten? (juni 2024) of Netspar Design Paper 247 Partial retirement opportunities and the labor supply of older individuals, juni 2024, door Tunga Kantarci, Jim Been, Arthur van Soest en Daniël van Vuuren.
Aan het onderzoek in het LISS panel uit juni 2017 werkten 3263 respondenten mee van 40 jaar en ouder.
