Tijdens de coronapandemie in 2020 en 2021 lazen Nederlanders vaker dan in de periode 2017 en 2019. Het aandeel niet-lezers ging van ongeveer een derde naar ongeveer een kwart. Dit aandeel is stabiel gebleven in 2022, een jaar waarin er bijna geen coronamaatregelen meer waren. Hoe is het leesgedrag van Nederlanders ontwikkeld tussen 2017 en 2022? Het onderzoek is uitgevoerd door KVB Boekwerk (dat, als non-profitkennisinstituut, gebruik mag maken van LISS data) in samenwerking met Stichting Lezen en prof. dr. Frank Huysmans (WareKennis). De basis van dit onderzoek is de kernvragenlijst die gaat over het vrijetijdsgedrag. Deze vragenlijst wordt elk jaar in oktober en november afgenomen .
Er is gekeken naar het aantal dagen waarop Nederlanders lezen en naar de duur van het lezen. Hiervoor zijn vijf groepen gemaakt:
1. Niet-lezers: Nederlanders die in de afgelopen 12 maanden in hun vrije tijd niet regelmatig hebben gelezen.
2. Soms, kort: Nederlanders die regelmatig, maar minder dan 4 dagen in de week lezen en op deze dagen daar 90 minuten of minder aan besteden.
3. Soms, lang: Nederlanders die regelmatig, maar minder dan 4 dagen in de week lezen en op deze dagen daar meer dan 90 minuten aan besteden.
4. Vaak, kort: Nederlanders die regelmatig, en 4-7 dagen in de week lezen en op deze dagen daar 90 minuten of minder aan besteden.
5. Vaak, lang: Nederlanders die regelmatig, en 4-7 dagen in de week lezen en op deze dagen daar meer dan 90 minuten aan besteden.
Met lezen wordt bedoeld ‘lezen in het algemeen’, dus van boeken, maar ook het lezen van kranten, tijdschriften en dergelijke.
Het aandeel Nederlanders dat in de vrije tijd leest is sinds corona gestegen van 65% naar ongeveer driekwart. Vóór corona las 35% van de Nederlanders (leeftijd 15+) namelijk niet in de vrije tijd, en na corona is dit aandeel niet-lezers gedaald naar ongeveer een kwart. De niet-lezers van voorheen zijn nu vooral ‘soms en kort’ gaan lezen.
Ook na coronajaren meer lezers
Uit de data voor 2022 blijkt dat deze verdeling ongeveer hetzelfde is gebleven: het aandeel niet-lezers is 25%. Voor alle socio-demografische groepen (dus op basis van leeftijd, opleiding en inkomensniveau) geldt dat na de coronaperiode méér wordt gelezen dan daarvoor. Er is voor sommige groepen wel een verschil tussen de coronaperiode zelf en de post-coronasituatie in 2022. Bijvoorbeeld: het aandeel niet-lezers is onder de leeftijdsgroep 15-24 tussen 2020 en 2022 weer iets gestegen, van 39% naar 43%.
Dit jaar is er ook specifiek gekeken naar het lezen van boeken: het aantal boeken dat door Nederlanders wordt uitgelezen over een periode van 30 dagen. Het aandeel Nederlanders dat aangeeft minstens één boek te hebben uitgelezen is gestegen naar 55% tot 56%. Voor corona lag dit aandeel beduidend lager, tussen de 45% en 47%. Het aandeel Nederlanders dat in de vrije tijd leest is –sinds voor corona– gestegen van 65% naar 75%. In 2022, waarin we alleen aan het begin van het jaar met coronamaatregelen te maken hadden, blijft dit aandeel stabiel.
Andere uitkomsten van dit onderzoek
- Meer vrouwen dan mannen lezen in hun vrije tijd. Het aandeel lezers dat vaak en lang leest is onder vrouwen (23%) groter dan onder mannen (17%). Het aandeel lezers dat vaak en lang leest is onder vrouwen met 3 procentpunten gestegen sinds 2017; onder mannen is dit aandeel min of meer stabiel.
- Oudere leeftijdsgroepen lezen meer dan jongere leeftijdsgroepen. Het verschil is het grootst bij de categorie vaak en lang lezen. Van de 65-plussers leest maar liefst 37% vaak en lang, onder de leeftijdsgroep 15-24 is dat 6% en onder de leeftijdsgroep 25-34 is dat 9%.
- Het aandeel niet-lezers is onder de leeftijdsgroep 15-24 weer gestegen in 2022: 43% geeft aan niet te lezen tegen 39% in 2020.
- Vooral de groep met een mbo-opleiding telt sinds corona meer lezers. Deze ontwikkeling houdt stand.
- Hoewel het aandeel niet-lezers bij Nederlanders met een niet-westerse achtergrond in 2022 weer met 4 procentpunten toeneemt, blijft de daling ten opzichte van de pre-corona situatie in 2017 het grootst.
- Vóór corona was het aandeel dat aangaf één of meerdere boeken te hebben uitgelezen in de laatste 30 dagen tussen 45% en 47%, sinds corona tussen 55% en 56%.
- Gemiddeld lazen Nederlanders vóór corona tussen de 1,2 en 1,3 boeken uit in een maand. Sinds corona is dit gemiddelde gestegen naar 1,5 tot 1,6.
Bron: kijk op de website van KVB Boekwerk.
