Een meerderheid van de Nederlanders ziet wel iets in een burgerforum. Vooral meepraten op lokaal niveau krijgt steun. Dit blijkt uit het onderzoek ‘Burgerfora en democratische vernieuwing’ (BDV) uit juli van de Radboud Universiteit (RU) en het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) onder LISS panelleden. In totaal kregen 2.134 panelleden de vragenlijst voorgelegd, waarvan 1.489 (70%) de vragenlijst volledig invulden.
Burgers laten adviseren over maatschappelijke kwesties
Een burgerforum kan een mooie aanvulling zijn op de democratie. Zo’n forum bestaat uit een groep burgers die wordt ingeloot om mee te praten over een maatschappelijk vraagstuk, zoals migratie- of klimaatbeleid. De groep vormt een afspiegeling van de samenleving. Omdat burgerfora in Nederland nog redelijk onbekend zijn, is eerst aan de panelleden uitgelegd wat een burgerforum is. Na deze uitleg vond 63% van de respondenten het een goed idee om burgers te laten adviseren over maatschappelijke kwesties. Burgerfora op lokaal niveau konden rekenen op meer steun (66%) dan een burgerforum op nationaal niveau (54%). Met name belangrijke maatschappelijke thema’s, zoals wonen, klimaat, zorg, en onderwijs, zouden zich goed lenen voor een burgerforum. Het onderzoek laat ook zien, dat het een grote uitdaging is om bij het organiseren van een burgerforum te zorgen voor een representatieve afspiegeling van de samenleving. Onder andere lager opgeleiden zijn vaak minder bereid mee te doen.
Wat verder opviel uit het onderzoek
- Burgerfora worden door een groot deel van de mensen gezien als correctie van of aanvulling op de representatieve democratie. Het is een manier om wat gewone mensen vinden in te brengen in het politieke proces. Maar men is het er niet over eens of politici het advies van een burgerforum moeten overnemen. De groep die vindt dat politici het advies naast zich neer mogen leggen, is groter dan de groep die vindt dat politici een advies altijd moeten overnemen (37% versus 27%).
- Bezwaren die mensen noemen tegen een burgerforum zijn dat deelnemers te weinig kennis hebben, verkeerde overwegingen laten meespelen, er te veel meningen zijn om tot een oordeel te kunnen komen of dat de grootste schreeuwers de overhand zullen krijgen.
- De bereidheid om zelf mee te doen aan een burgerforum ligt lager dan de steun voor het instrument. Bij een burgerforum over klimaat of immigratie zou iets minder dan de helft waarschijnlijk meedoen of zeker meedoen.
Redenen om wel of niet mee te willen doen aan een burgerforum over klimaat
Uit: Antwoorden uit BDV uit juli 2021, gepresenteerd als kader 6 (p. 29) in het rapport
- Redenen die mensen noemen om thuis te blijven, zijn een gebrek aan kennis, interesse of tijd.
- De steun voor het idee van een burgerforum en een burgerforum op nationaal niveau is even groot onder lager- en hogeropgeleiden. Dat is opvallend, omdat de steun voor meer inspraak en voor het referendum onder lageropgeleiden hoger is dan onder hogeropgeleiden. Bij de bereidheid om mee te doen zijn er wel grote verschillen: lageropgeleiden en mensen met laag politiek zelfvertrouwen zeggen veel minder vaak mee te zullen doen aan een eventueel burgerforum.
Bron: Josje den Ridder (Sociaal en Cultureel Planbureau), en Toine Fiselier en Carolien van Ham (Radboud Universiteit Nijmegen), Draagvlak voor het burgerforum – Een verkenning van de Nederlandse publieke opinie, november 2021.
