Sinds de crisis zijn consumenten een stuk positiever geworden over hun voorgestelde financiële situatie, maar ze lijken sinds begin 2018 weer wat minder positief. Dat blijkt uit de Tilburg Consumer Outlook Monitor (TILCOM), die CentERdata de afgelopen jaren elk kwartaal heeft afgenomen in het LISS panel.

In samenwerking met prof. dr. Rik Pieters (Tilburg University) doet CentERdata sinds eind 2009 onderzoek naar het consumentenvertrouwen en de emoties van consumenten over hun financiële situatie over de tijd. TILCOM werd elk kwartaal (met uitzondering van het eerste en tweede kwartaal 2015) afgenomen in het LISS panel onder 2.500 Nederlanders.

Ecomotion-index
Panelleden beantwoordden hierbij vragen over de mate waarin zij vijftien emoties (waaronder angst, optimisme, woede en trots) ervaren als zij zich voorstellen hoe de financiële situatie van hun huishouden eruitziet in de komende twaalf maanden. De uitkomsten leidden tot de zogenoemde Ecomotion-index, die het netto verschil aangeeft tussen de positieve en negatieve emoties wanneer mensen denken aan hun eigen financiële toekomst.

De studie geeft een uniek beeld van emoties over de financiële situatie van consumenten over de tijd. Door emoties direct te meten, kan de specifieke rol van emoties bij aankoop- en beslissingsgedrag onderzocht worden.

Consumenten iets minder positief
In december 2018 kwam er een einde aan de dataverzameling. Figuur 1 laat zien dat consumenten tijdens de crisis (eind 2011, begin 2012) veel minder positief waren over hun voorgestelde financiële situatie dan vóór de crisis. Ná de crisis (begin 2014) tot en met begin 2018 was er een sterke stijging te zien: consumenten werden steeds positiever over hun voorgestelde financiële situatie. Sinds begin 2018 lijken ze weer wat minder positief te worden over hun eigen financiële toekomst.

Hogeropgeleiden positiever
In figuur 2 is de Ecomotion-index uitgesplitst naar opleidingsniveau. Over het algemeen zien hogeropgeleiden (hbo/wo) hun toekomstige financiële situatie positiever in. Ook tijdens de crisis waren ze positiever.

Toch zijn de aankopen nog niet terug op hetzelfde niveau als voor de crisis (zie figuur 3).