Waarop baseren we onze besluiten? (augustus 2010)

Iedere dag nemen we tientallen beslissingen. Terwijl de uitkomsten van onze keuzes lang niet altijd zeker zijn. Koop je vandaag een nieuwe auto of wacht je nog even? Sluit je een beleggingshypotheek of een spaarhypotheek af? Kies je voor een hoog eigen risico bij het afsluiten van de zorgverzekering? Stuk voor stuk voorbeelden van vragen waarbij risicohouding een belangrijke rol speelt. Om te kunnen voorspellen hoe consumenten in dit soort situaties keuzen maken, is het van belang om te weten hoe de gemiddelde Nederlander tegen risico’s aankijkt.

Risico’s
Daarom hebben we het beslissingsgedrag en de risicovoorkeuren van panelleden in het LISS panel gemeten. We hebben panelleden laten kiezen tussen verschillende loterijen. Zo hebben we onderzocht of mensen risico mijden, en zo ja, hoe sterk hun afkeer tegen risico is. Panelleden werd bijvoorbeeld gevraagd om een keuze te maken tussen een zekere €35 of een loterij die met 50% kans €65, en anders €5 oplevert.
Daarnaast onderzochten we hoe mensen risico’s spreiden als deze onvermijdbaar zijn. Lopen mensen liever risico als ze een hoog inkomen hebben, of als ze een laag inkomen hebben? Dit soort vragen speelt een belangrijke rol in economische modellen die spaargedrag beschrijven, en is relevant voor beleidsbeslissingen over het stimuleren van consumptie.

Resultaten
In de hierboven geschetste keuzesituatie bleek maar liefst 76% van de panelleden voor de zekere €35 euro te kiezen. Dit wijst erop dat mensen inderdaad een voorkeur hebben voor het vermijden van risico. Daarnaast bleken panelleden liever risico te lopen als het inkomen relatief hoog is. Uiteraard was er ook variatie tussen verschillende groepen panelleden. Zo bleken vrouwen en jongeren gemiddeld minder bereid om risico te lopen.