De afgelopen jaren hebben we de opkomst gezien van (rechts-)populistische partijen. Met name in Noordwest-Europa timmeren deze partijen goed aan de weg. De wetenschap zoekt naar verklaringen voor het succes van deze partijen. Vorig jaar februari hebben we in het LISS panel onderzocht of de communicatiestrategie van populistische leiders aantrekkingskracht heeft op hun kiezers.
We lieten leden van het LISS panel verschillende versies lezen van een verzonnen nieuwsbericht van Geert Wilders. We maakten daarbij onderscheid tussen het gebruik van een populistische stijl (met veel drama en overdreven taalgebruik, simpele en sterke taal met de nadruk op sterk leiderschap), en populistische retoriek waarin ‘de gewone Nederlander’ wordt geprezen en de elite wordt bekritiseerd. Naderhand kregen de panelleden dezelfde vragen gesteld over hoe zij dachten over Geert Wilders. Op die manier konden we onderzoeken of populistisch taalgebruik van invloed is op het imago van deze politicus.
Uit het onderzoek bleek dat de populistische communicatiestrategieën niet bij alle kiezers goed aanslaat. Met andere woorden: we vinden geen algemeen geldende effecten. Het gebruik van populistische retoriek blijkt geen effectieve communicatiestrategie: kiezers worden hierdoor niet beïnvloed.
Wel blijkt dat bepaalde groepen kiezers positief beïnvloed worden door de populistische stijl van Geert Wilders. Dat geldt met name voor de lager opgeleiden, mensen die politiek cynisch zijn, en mensen met een lager politiek zelfvertrouwen. Deze groepen kiezers blijken meer ontvankelijk voor de populistische stijl van een rechts-populistisch leider.
geschreven door Linda Bos (Universiteit van Amsterdam)
