Een meerderheid van de Nederlanders heeft geen weet van de belangrijkste problemen die spelen in de provincie of het waterschap. Dit blijkt uit het Provinciale Staten en Waterschapsverkiezingenonderzoek 2020. De data voor dit onderzoek zijn in het najaar van 2020 in het LISS panel verzameld. Ruim 2600 panelleden hebben aan dit onderzoek meegedaan.
Wateroverlast bij de Maas, een windmolenpark in de Wieringermeer, de N50, granulietstorting in de Gelderse natuur, de toltunnel onder de Westerschelde, criminaliteit in de Zaanse wijk Poelenburg, vliegveld Lelystad, aardbevingen in Groningen, Tata Steel, Schiphol, mensen uit de Randstad die woningen in Friesland kopen, de N35, de bereikbaarheid van Rotterdam, de spoortunnel in Vught, de verbreding van de A27, de prijzen van Amsterdamse woningen, veel jonge mensen die wegtrekken uit de Achterhoek….
Slechts enkele deelnemers aan het kiezersonderzoek in provincies en waterschappen konden heel specifiek aangeven wat het belangrijkste probleem is dat speelt in hun provincie of waterschap. Maar meer dan de helft van de ruim 2600 deelnemers had geen enkel idee. Zeker voor de deelnemers die zich ervoor schaamden dat ze zo weinig wisten, is het een schrale troost dat het gebrek aan kennis niet tot hen beperkt blijft. Maar liefst 42% van de deelnemers vond het moeilijk om de vragen in het kiezersonderzoek te beantwoorden. Dat is heel wat meer dan de 29% die een soortgelijk kiezersonderzoek rondom de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 als moeilijk hadden ervaren. Maar niet alleen de deelnemers weten weinig. Over provinciale en waterschapspolitiek is ook in wetenschap, bestuur en media vrij weinig bekend. En dat is toch vreemd voor twee democratische organen met een lange, lange voorgeschiedenis.
Provincies en waterschappen: Onbekend en onbemind
Provincies en vooral waterschappen zijn voor veel inwoners onbekend. Veel inwoners beantwoorden vragen erover niet. De namen van de commissaris van de Koning en het waterschap zijn bij maar één op de vijf inwoners bekend.
Bron: Provinciaal en Waterschapskiezersonderzoek 2020
- De interesse in provinciale en waterschapspolitiek is beperkt. De verbondenheid met provincies en vooral waterschappen is relatief laag.
- Ongeveer de helft van alle inwoners ervaart invloed van provincies en waterschappen op hun dagelijks leven; de invloed van de nationale overheid is voor een ruime meerderheid echter het grootst.
- Veel inwoners kunnen vooral wat betreft hun waterschap niet zeggen in welke mate ze dat waarderen.
- Provincies en waterschappen krijgen minder waardering dan gemeenten voor wat betreft de tevredenheid met het functioneren van de democratie, het vertrouwen in personen en instellingen en de tevredenheid met de manier waarop volksvertegenwoordigers hun rol vervullen. Waar waterschappen een voldoende scoren in de aanpak van problemen onder inwoners die zo’n probleem kunnen noemen, behalen provincies een onvoldoende.
- Op diverse punten draagt bekendheid bij aan een positievere waardering van provincie- en waterschapbestuur. Meer bekend maakt meer bemind.
Als mensen hebben gestemd bij de Provinciale Staten en Waterschapsverkiezingen, dan spelen provincie en waterschapsspecifieke motieven een belangrijkere rol dan de mening over het kabinet. Dat de verkiezingen voor de Provinciale Staten en het waterschap samenvallen, komt ten goede aan de opkomst bij de waterschapsverkiezingen.
Het is de eerste keer dat dit onderzoek in het LISS panel werd uitgevoerd. Het Lokaal Kiezersonderzoek (LKO) waarbij voor dit onderzoek ook gebruik is gemaakt met betrekking tot de gemeenteraadsverkiezingen, wordt al sinds 2016 afgenomen in het LISS panel.
Bron: Hans Vollaard, Harmen Binnema, Bas Denters, & Giedo Jansen (2021). Meer zicht op het democratisch middenbestuur: Het kiezersonderzoek in provincies en waterschappen van 2020, Universeit Twente. De tekst uit het rapport is voor dit nieuwsbericht aan panelleden bewerkt.
