Hoe kiezen consumenten hun zorgverzekering? Wat vinden ze belangrijk en waarvoor willen ze betalen? In opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) werd dit onderzocht. Consumenten bleken alle onderzochte verzekeringskenmerken belangrijk te vinden. Verrassend genoeg waren ze vaak zelfs bereid voor bepaalde kenmerken méér te betalen dan realistisch is. Dat roept nieuwe vragen op over de keuzes die consumenten maken bij het kiezen van een zorgverzekering.
Het aanbod van basisverzekeringen bestaat uit verzekeringen die vaak veel op elkaar lijken. Soms heeft de ene verzekeraar alleen nét wat meer contracten afgesloten met ziekenhuizen, of vergoedt hij nét wat meer van de behandeling door een niet-gecontracteerde zorgverlener. In andere gevallen zitten de verschillen zelfs alleen maar in kenmerken die niet met de inhoud van de verzekering te maken hebben, zoals de geboden service of de naamsbekendheid van de verzekeraar. Toch staan hier vaak verschillende premies tegenover.
Dat de verschillen in het verzekeringsaanbod zo klein zijn, roept belangrijke vragen op. Is het aanbod onnodig groot en onoverzichtelijk? Of vinden consumenten de kleine verschillen die bestaan tussen verzekeringen tóch relevant en zijn ze bereid meer premie te betalen voor basisverzekeringen die op bepaalde punten net iets meer bieden?
Keuze-experimenten
Onder ruim 1.700 verzekerden in de leeftijd van 18 tot 95 jaar uit het LISS panel is hiervoor een vragenlijst uitgezet met twee keuze-experimenten, waarin panelleden meerdere keuzes maakten tussen (fictieve) verzekeringen met verschillende kenmerken. Deze experimenten lieten zien dat de contracteergraad van ziekenhuizen en overige zorgverleners, het vergoedingspercentage voor niet-gecontracteerde zorg, en de kwaliteit van zorg allemaal bijdragen aan de keuze voor een basisverzekering.
Ook niet-inhoudelijke kenmerken, zoals naamsbekendheid van de verzekeraar, de geboden service, en of het een internetpolis betreft, zijn belangrijk voor deze keuze.
Deze resultaten lijken erop te wijzen dat de kleine verschillen die er bestaan tussen verzekeringen in het huidige aanbod belangrijk genoeg zijn voor verzekerden en dat zij bereid zijn meer te betalen voor basisverzekeringen die net wat meer bieden.
Weloverwogen keuze?
Maar er is ook een nieuwe vraag als we kijken naar de resultaten: maken verzekerden wel een weloverwogen keuze? Verzekerden waren bereid relatief veel extra premie te betalen voor kenmerken die in de praktijk maar weinig verschil maken en maakten soms irrationele keuzes.
Zo wilden sommigen veel extra premie betalen om géén internetpolis af te sluiten, terwijl je ook bij een internetpolis niet verplicht bent om alleen via online kanalen contact op te nemen met de verzekeraar. Ook wilden verzekerden vooral bij een hoge contracteergraad veel extra betalen voor een hogere vergoeding voor niet-gecontracteerde zorg, terwijl de kans dat je bij een niet-gecontracteerde zorgverlener in behandeling komt dan juist kleiner is.
Kleine verschillen
Eén mogelijke verklaring voor deze op het oog irrationele keuzes is dat de manier waarop het aanbod gepresenteerd wordt ervoor zorgt dat kleine verschillen belangrijker lijken dan ze zijn.
Meer onderzoek
De volgende vraag is dus: vinden verzekerden de verschillen die er tussen polissen bestaan écht belangrijk of denken zij dat deze belangrijk zijn door de manier waarop ze gepresenteerd worden? Dat is een vraag die alleen met verder onderzoek kan worden beantwoord.
Meer weten?
Zie de brief van 5 april 2022 van de minister van Volksgezondheid aan de Tweede Kamer, of lees het onderzoeksrapport (bijlage bij deze brief).
