Wereldwijd geloven steeds meer mensen in de maakbaarheid van eigen succes, door de Amerikanen ook wel ‘the American dream’ genoemd. Of je nu arm of rijk geboren bent: je kunt iets van je leven maken. Je kunt je eigen succes grotendeels creëren door je talenten te gebruiken en hard te werken. Op zich is de maakbaarheid van eigen succes een positieve gedachte. Keerzijde is dat dit geloof ervoor kan zorgen dat er negatieve beelden ontstaan over mensen die in de ogen van de maatschappij minder – of juist heel erg – succesvol zijn. Dit noemen we klasse-gerelateerde stigmatisering.

In ons onderzoek willen wij – onderzoekers van de Universiteit van Maastricht – nagaan hoe mensen klasse-gerelateerde stigmatisering ervaren. Klasse-gerelateerde stigmatisering is het negatieve beeld dat mensen kunnen hebben over anderen, op basis van sociaal-economische status (inkomen, opleiding of werk). 

Voorbeelden zijn: ‘armere mensen willen niet werken en zijn lui’ of ‘rijke mensen zijn egoïstisch’. Begin 2013 hebben leden van het LISS panel hierover een vragenlijst ingevuld.

Ervaringen van de panelleden
Ervaren mensen inderdaad dat er op hen neergekeken wordt doordat ze een lager inkomen hebben? Of schamen ze zich ervoor? Uit het onderzoek bleek dat 1 op de 5 mensen aangeeft zich soms gestigmatiseerd te voelen, doordat ze bijvoorbeeld een laag of juist hoog inkomen hebben. Van de mensen met een laag inkomen of beroep met een lagere status, zagen we dat 1 op de 4 mensen zich gestigmatiseerd voelt. Deze laatste groep schaamt zich ook vaker en heeft vaker het gevoel dat er op hen neergekeken wordt of dat er negatieve dingen over hen gezegd worden. 

Stigma en gezondheid
Met dit onderzoek willen we meer aandacht vragen voor de gevolgen van het heersende idee dat succes maakbaar is. Want wanneer mensen zich gestigmatiseerd voelen, hebben ze een grotere kans op een slechtere gezondheid en psychische klachten. Dit bleek ook uit ons onderzoek. Wanneer we meer weten over wat mensen ervaren en welke gevolgen dit heeft, kunnen we in de toekomst gerichter zoeken naar een oplossing om bijvoorbeeld klasse-gerelateerde stigmatisering te verminderen en zo de negatieve gezondheidseffecten te beperken.

geschreven door Audrey Simons